Lasy z gigantycznymi sekwojami w wieku do 3000 lat niedawno spłonęły w Kalifornii. Całe drzewostany odpornej na suszę sosny wielkopłytowej, gatunku, który może dożywać 5000 lat, zostały zniszczone przez korniki. Monumentalne baobaby, najdłużej żyjące rośliny kwitnące, uginają się pod wpływem suszy w południowej Afryce (…)

Przeczytajcie artykuł What the World Will Lose if Ancient Trees Die Out, który tu cytujemy, by przekonać się, ile dobra jest w starych drzewach i dlaczego ich czas nieuchronnie przemija.

Zmiana warty

Pokrycie drzewami Ziemi — trzy biliony roślin pokrywających około 30 procent całej ziemi — ostatnio powiększyło się. Jednak baldachim ten coraz częściej składa się z drzew użytkowych, sadzonych w celu pozyskania drewna, masy papierniczej i oleju spożywczego. To młode okazy. Starożytne społeczności drzew są coraz rzadsze.

Ósmy kontynent

A starodrzewa również świadczą usługi. W sformułowaniu ekolog Meg Lowman: w koronie drzew istnieje żywy „ósmy kontynent”. Podziemny ekosystem może równie dobrze być dziewiątym. Drzewa dzielą się składnikami odżywczymi poprzez mikoryzę, symbiotyczny związek między grzybami i roślinami na poziomie korzeni. Wstępne badania nad tymi sieciami, zwane „Wood-Wide Web”, pokazują, że duże, stare drzewa mają ogromne znaczenie, służąc jako centra dla setek innych drzew. Węzły te redystrybuują życiodajne składniki odżywcze, takie jak azot i węgiel — najpierw do własnego gatunku, w drugiej kolejności do roślin obcych, a czasem nawet do roślin konkurencyjnych. Dla sadzonki pomoc dużego starego drzewa może oznaczać różnicę między śmiercią a długim życiem.

Suzanne Simard z University of British Columbia, czołowa ekolog w tej dziedzinie, nazywa dawców z dobrymi koneksjami jako „drzewa-matki”. Zniszczenie starodrzewu niszczy nie tylko stojące drzewa, ale także podziemne połączenia między nimi. Każde prastare drzewo jest bowiem cennym skarbcem genetycznym. Według modeli, jedna czwarta drzew w starodrzewie będzie trzy- lub czterokrotnie większa od mediany wieku, a jedna setna będzie dziesięciokrotnie lub dwudziestokrotnie większa od mediany wieku. Każda roślina z tej drugiej grupy powstała w konkretnym momencie w przeszłości, kiedy sprzyjały warunki do ich powstania — warunki, które mogą się nie powtarzać przez wieki. Jako pomosty między przeszłością a możliwą przyszłością, rośliny te przyczyniają się do odporności genetycznej populacji. Najstarsze okazy są również niezastąpione w nauce. Ich kod genetyczny — produkt setek milionów lat ewolucji — zawiera informacje, które naukowcy ledwo zaczęli analizować. Wraz z rozwojem technologii sekwencjonowania genetycznego ludzie mogą znaleźć nowe zastosowania dla DNA tysiącletnich drzew. Niektóre tysiącletnie drzewa iglaste, takie jak sosna bristlecone, mają odrębną użyteczność. Ich słoje to żywe dane — dane zastępcze dla temperatur, zimowych opadów śniegu, letnich susz i erupcji wulkanów. Dendrochronolodzy wykorzystują je do rekonstrukcji dawnych klimatów i modelowania przyszłych. Jako rejestratory klimatu słoje drzew są porównywalne z warstwami lodu, tylko bardziej wrażliwe.

Przede wszystkim chronić

Na poziomie czysto utylitarnym populacje sędziwych drzew pochłaniają część nadmiaru węgla z atmosfery. Im dłużej opóźniają śmierć i rozkład, tym dłużej mogą zatrzymywać gazy cieplarniane w swoim drewnie. Z tego powodu niektóre organizacje i korporacje usiłujące zrównoważyć swoje emisje z determinacją dążyły do sadzenia drzew. Ochrona istniejącego starodrzewu powinna mieć jednak pierwszeństwo przed generowaniem nowej pokrywy drzewnej. W czasie kryzysu klimatycznego zmieniła się stawka i skala gospodarki leśnej. Ochrona siedlisk na dużą skalę już nie wystarcza. Musi temu towarzyszyć szybka dekarbonizacja gospodarki. Na całym świecie, w sanktuariach, świątyniach i na cmentarzach, miejscowi chronią drzewa zasadzone przed wiekami. Święte gaje są tradycyjnymi cechami wielu kultur i religii. Obszary chronione przez państwo z dużymi starymi drzewami – świeckie święte gaje – można znaleźć od obszaru rekreacyjnego Alishan National Forest na Tajwanie, przez las Waipoua w Nowej Zelandii, po Park Narodowy Alerce Costero w Chile.

Źródło: J. Farmer, What the World Will Lose if Ancient Trees Die Out, nytimes.com,

#treeyourmind#leśneprojekty#trees#drzewa#staredrzewa#starodrzew#forest#motherearth#nytimes

Podobne wpisy