Mikrobiota to wszystkie wirusy, bakterie, grzyby i inne drobnoustroje zamieszkujące nasz organizm.
Badania nad mikrobiomem zostały podjęte w latach 90. XX wieku. Zaczęto nawet mikrobiom określać jako nowo odkryty narząd! Wpływający na stan zdrowia oraz czynnik decydujący o wystąpieniu pewnych chorób.
Mikrobiom nie jest przypadkowo rozproszony w organizmie, ale lokalizuje się w ściśle określonych miejscach, np. w przewodzie pokarmowym, na skórze, w układzie rozrodczym, górnych drogach oddechowych. Najliczniejszy oraz najbardziej zróżnicowany jest mikrobiom przewodu pokarmowego i to jemu poświęca się zwykle najwięcej uwagi. Dobrze ilustruje to Barbara Mietkowska w artykule Mikrobiota jelitowa to klucz do odporności pisząc: „Dwa kilogramy aktywnych mikroorganizmów w jelitach to prawie sto bilionów komórek decydujących o zdrowiu i stanie umysłu. Ten niewyobrażalnie skomplikowany ekosystem na co dzień przesądza o samopoczuciu, kondycji i odporności.”
Mikrobiom pod lupą naukowców
Ostatnie pionierskie badania skłoniły kadrę multidyscyplinarnych badaczy do zbadania roli mikrobiomu w zapewnianiu fizycznych korzyści zdrowotnych związanych z terapią przyrody. Szczególnie w odniesieniu do funkcji odpornościowej. Zbiorowe dowody na modelach zwierzęcych wskazują, że przebywanie w środowiskach bioróżnorodnych korzystnie wpływa na skład mikrobiomu. Zmiany w organizmach skutkują poprawą zdrowia poprzez zmniejszenie lęku i zwiększenie odporności u badanych myszy.
W innych badaniach, zasiedlenie jelit zwierząt hodowanych w warunkach sterylnych mikrobiotą pobraną od grupy kontrolnej, sprawiło, że u zwierząt tych spadł poziom lęku. Ale uwaga, to droga w dwie strony! Przeszczepienie mikroflory jelitowej osób ze zdiagnozowaną depresją do jelit zwierząt sterylnych, wywołało u tych zwierząt wystąpienie zaburzeń lękowych oraz anhedonii (czyli braku odczuwania przyjemności z życia).
Naukowcy dowiedli również, że czynniki stresowe wpływają na silne zaburzenie składu bakterii bytujących w naszych jelitach. To w konsekwencji może być jednym z czynników sprzyjających rozwojowi zaburzeń psychiatrycznych. Powtarzające się zaburzenia mikrobiomu mogą powodować również bezsenność, depresję i nadwrażliwość na ból.
Gdzie znaleźć mikrobiotę?
Jak pisze dr Katarzyna Simonienko, w lesie – przy glebie, na liściach, igłach, korze, a także w leśnym powietrzu – bytują mikroorganizmy specyficzne dla danego środowiska. Im bardziej las jest bioróżnorodny, tym większe jest w nim bogactwo mikrobioty!
Jak już wiemy, jej obecność wpływa korzystnie na nasz organizm. Absorbuje on mikrobiotę drogą pokarmową i oddechową. W naturalny sposób stymulując odporność, ale ma tez wiele innych zastosowań. Zgodnie z teorią nadmiernej sterylności brak ekspozycji na naturalnie występujące mikroorganizmy oraz przesadna higiena przyczyniają się do problemów o podłożu immunologicznym i stymulują alergie.
Na szczególną uwagę zasługuje mycobacterium vaccae, czyli glebowa bakteria tlenowa. Ekspozycja na nią pomaga w walce z chorobami dermatologicznymi, takimi jak łuszczyca czy atopowe zapalenie skóry. Wspiera również leczenie stanów lękowych i depresji. Mycobacterium vaccae wpływa także na system odpornościowy, pobudzając neurony serotoninergiczne, co dowiedziono w badaniach na myszach.
Ekspozycja na bioróżnorodne środowiska leśne, dzięki możliwości absorbowania naturalnej mikrobioty, może być obiecującą opcją leczenia szeregu chorób o podłożu nie tylko immunologicznym. To kolejny z wielu powodów, by po zdrowie udać się właśnie do lasu!
Za:
Frumkin H., Bratman GN, Breslow SJ, Cochran B., Kahn Jr PH, Lawler JJ i in., Kontakt z naturą a zdrowie człowieka: program badawczy. Perspektywy zdrowia środowiskowego, 2017
K. Simonieno, M. Jakubowska, B. Konarzewska, Shinrin-yoku i terapia lasem – przegląd literatury, Psychiatria, tom 17, 2022r.
Mikrobiota i jej wpływ na organizm człowieka, www.lifescience.pl
P. Łuczyńska, Dysbioza – jak wpływa na psychikę człowieka?, www.zdrowegeny.pl, 2022
Z. Gliński, K. Kostro, Mikrobiom – charakterystyka i znaczenie, Wydział Medycyny Weterynaryjnej w Lublinie
